Bilgin: “Düşünce ve ifade özgürlüğüne engeller artıyor, seçim döneminde temel haklarımıza daha fazla sahip çıkmalıyız”
Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, seçim atmosferinde siyasi ve toplumsal kutuplaşmanın keskinleştiğini, bu atmosferde basın ve ifade özgürlüğü önündeki engellerin de aynı oranda yükseldiğini vurgulayarak “Düşünceyi ifade özgürlüğüne engeller artıyor, seçim döneminde temel haklarımıza daha fazla sahip çıkmalıyız” dedi. Siyasetteki sert rüzgarda kamu kurum ve kuruluşlarının muhalif görüşlerin karşısında konumlanmasını eleştiren Nazmi Bilgin, serbest ve adil bir seçim ortamı için tüm düşünce ve kanaatlerin özgürce paylaşılabilmesinin önemine değindi.
Bilgin, Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın (ÖiB) programı kapsamında yayınlanan Kasım 2022 raporuna ilişkin yazılı açıklamasında, önceki ay olduğu gibi bu ay da basın ve ifade özgürlüğünü savunanların ana gündeminin yeni basın yasası olduğunu ifade etti. İletişim Başkanlığı’nın haftalık olarak “Dezenformasyon Bülteni” adı altında yayınladığı bültenlerle eleştirel haber ve yorumları yalanlamaya çalıştığını hatırlatan Gazeteciler Cemiyeti Başkanı, yaklaşan seçim döneminde kamu kurum ve kuruluşlarının siyasetin bir parçası gibi davranmasının tüm toplumun temel hakları arasındaki düşünce ve ifade özgürlüğüne yönelik engelleri arttırdığını ifade etti. Bilgin şunları söyledi:
“Dezenformasyonu önleme gerekçesiyle eleştirel görüşlerini dile getirenlere ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak’ suçlamasıyla 1 ila 3 yıl hapis cezası öngören yeni basın yasasının uygulanmasıyla ilgili yeni sorunlarla karşılaşacağımız görülüyor. Yaygın kullanılan yeni haberleşme araçlarında ve özellikle sosyal medyada toplumsal bir otosansüre neden olacağını belirterek eleştirdiğimiz hapis cezası maddesi ilk kez bir suçlamaya konu oldu. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun ülkemizde maalesef artan uyuşturucu kullanımıyla ilgili eleştirilerinde ‘Kirli parayı yani milyar dolarları, yani uyuşturucu paralarını Türkiye’nin cari açığını finansmanında kullandılar’ sözleri Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından suç duyurusuna konu edildi. EGM’nin başvurusunda Kılıçdaroğlu’nun sözlerinin ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak’ suçu kapsamında olduğu iddia edildi. Bu gelişme, mesleğimizin en önemli düzenlemelerinden olan basın yasasının eleştirel düşüncelerini ifade edenlere karşı kullanılabileceği yönündeki endişelerimizi doğruladı.”
Bilgin, yeni basın yasası kapsamında, internet haber sitelerine resmi ilan yayınlama ve basın kartı alabilme gibi hakların verilmesini yasadaki tek olumlu düzenleme olarak niteledi. Bu kapsamda, okurun yoğun olarak haber takip ettiği internet sitelerinin, ‘İnternet Haber Sitesi’ vasfını kazanabilmesi karşılığında özgürce haber yapmasını önleyecek düzenlemelerden kaçınılması çağrısı yapan Bilgin, Basın İlan Kurumu’nun yönetmelik hazırlıklarına dikkat çekti. Bilgin şunları vurguladı:
“Basın İlan Kurumu internet haber sitelerinin bu haklardan yararlanabilmesi için uygulamayı düzenleyecek yönetmelik hazırlığındadır. Hiçbir mevzuatın Anayasamızın temel hükümleri dışında kalamayacağını hatırlatmak isterim. İnternet basınının özgürce haber yapabilmeyi sürdürebilmesi demokrasimiz için son derece önemlidir. Bu nedenle, hazırlanan yeni yönetmelikler internet basınına getirilecek denetim ve baskıyı arttırmamalıdır. Mesleğimizin, internet haber sitelerinin ve bu mecralarda görev yapan meslektaşlarımızın hakları ve özgürlükleri için yeni basın yasasının Anayasa Mahkemesi sürecini de hazırlanan yeni yönetmelikleri de yakından takip ediyoruz. Özgürlüklerimize, hukuka ve Anayasaya aykırılıklarda elimizden gelen tüm imkanlarla hukuk mücadelesini sürdürmeye devam edeceğiz.”
Nazmi Bilgin, Gazeteciler Cemiyeti’nin Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği ile birlikte Basın Kartı Yönetmeliği’ne karşı Danıştay’da açtığı davada gazeteciler lehine sonuç alındığını da hatırlattı. Yönetmelikte yürütmesi durdurulan maddeler arasında gazeteci olmayan enformasyon görevlilerine yani devlet memurlarına da basın kartı verilmesi ve basın kartı iptalinin İletişim Başkanlığı takdirine bırakılması gibi düzenlemeler de yer aldı. Bu kazanımın önemine dikkat çeken Bilgin, “Ancak yönetmelikte yürürlüğü durdurulsa da maalesef bu düzenleme tartışmalı yeni basın yasası içine alındı. Bu nedenle şimdi Anayasa Mahkemesi’nin, önüne gelecek basın yasasına iptal başvurusunda Danıştay’ın bu kararını hukuki olarak dikkate almasını bekliyoruz” dedi.
Bilgin, Özgürlük İçin Basın Kasım 2022 raporunda, ay boyunca süren gazeteci yargılamalarına ilişkin bilgi verdiklerini belirterek açık kaynaklardan derlenen veriler itibariyle Kasım ayı sonunda cezaevlerindeki gazeteci sayısının 43 olarak kayıtlara geçtiğini aktardı. Nazmi Bilgin basın, düşünce ve ifade özgürlüğünü savunan tüm kesimleri hem hukuki hem mesleki olarak yürüttükleri mücadeleye destek olmaya, kutuplaşan siyasi atmosferde özgürlükler için daha fazla dayanışmaya çağırdı.
ÖiB Kasım 2022 raporuna ve geçmiş aylara ilişkin raporlara ise, www.gc-tr.org , www.pressforfreedom.org ve www.media4democracy.org internet adreslerinden ulaşabilirsiniz.